Aix-en-Provence to miasto Cezanne’a, fontann i studentów. Znajdziesz tu również mnóstwo pięknej architektury, przytulnych kawiarenek i restauracji. Wizyta w Aix będzie świetnym wstępem do zwiedzania Prowansji.

Aix-en-Provence (ok. 142 tys. mieszkańców w samym mieście) to dawna stolica Prowansji i miasto Paula Cézanne’a, którego obrazy należą do najdroższych na świecie. Początki Aix sięgają czasów rzymskich, a obecnie jest to miasto studenckie, zapewniające wiele rozrywek i uroczych widoków podczas spacerów.

Aix możesz zwiedzać słuchając mojego oprowadzania! Wystarczy zamówić przewodnik po Prowansji, który ułatwi pobyt.

Krótka historia Aix-en-Provence

Aix założył w II w. p.n.e. rzymski konsul Sekstiusz Kalwin. Miasto było wtedy znane jako Aquae Sextiae i było kolonią dla weteranów Sekstiusza. Jego imieniem nazwano także okoliczne źródła.

W drugiej połowie XII w. Aix stało się stolicą Prowansji i siedzibą Hrabiów Prowansji, co znacznie podniosło rangę miasta w Średniowieczu. Za największy rozkwit odpowiada z kolei dynasta Andegawenów. W 1409 r. uniwersytet w mieście ufundował Ludwik II Andegaweński, a jego syn, król Rene zwany Dobrym sprawił, że miasto stało się ostoją kultury i sztuki. Rok po jego śmierci Aix-en-Provence zostało włączone do Królestwa Francji.

Aż do czasów Ludwika XIV, Aix opierało się władzy centralnej. Królowi udało się jednak zrobić z miasta ważny ośrodek sądowniczy i religijny. Wtedy też nastąpiła rewitalizacja Aix i budowa dzielnicy Mazarin, w której zamieszkali najmożniejsi. W połowie XVII w. powstała reprezentacyjna aleja miasta – Cours Mirabeau, która do dziś uważana jest za najładniejszy deptak Prowansji.

Atrakcje Aix-en-Provence: co warto zobaczyć?

Na zwiedzanie Aix-en-Provence warto przeznaczyć cały dzień. Atrakcji w tym eleganckim mieście z pewnością nie zabraknie, aby interesująco zagospodarować czas. Będąc tylko przejazdem warto z kolei przeznaczyć chociaż połowę dnia na spacer i podziwianie uroczych uliczek i stylowej architektury.

Biuro informacji turystycznej znajduje się w centrum miasta, pod adresem 300 Av. Giuseppe Verdi (tuż obok wielkiej fontanny La Rotonde). Warto je odwiedzić przed rozpoczęciem zwiedzania. Można tam zaopatrzyć się w mapy zwiedzania, np. szlakiem Cezanne’a.

Oto najważniejsze atrakcje Aix-en-Provence, których nie można pominąć:

Stare Miasto i dzielnica Mazarin

Zwiedzanie najlepiej rozpocząć tuż obok fontanny La Rotonde, która daje początek bulwarowi Cours Mirabeau. Płatny parking dla samochodów jest tuż pod rondem i fontanną. Ten wspomniany już reprezentacyjny trakt powstał w XVII w. w miejscu murów obronnych (już nieistniejących). Na północ od ulicy znajduje się Stare Miasto w Aix, a na południe dzielnica Mazarin. Na końcu zaś stoi na postumencie pomnik króla Rene, z kiścią winogron muscat w jednej dłoni i berłem w drugiej.

Cours Mirabeau swoją nazwę wziął od Hrabiego de Mirabeau, współtwórcy Deklaracji praw człowieka i obywatela. Deptak ma 440 m długości i na całym tym odcinku po obu jego stronach rosną okazałe platany. Na środku zaś stoją 4 piękne prowansalskie fontanny. Z jednej z nich wciąż wypływa woda o temperaturze 18 st. C., co przypomina, że dawniej wszystkie fontanny w tym miejscu były zasilane wodą ze źródeł termalnych.

Trakt powstał w czasie rozbudowany miasta w XVII w., z woli arcybiskupa Mazarina i bogatych mieszkańców. Chcieli oni zbudować nowe okazałe rezydencje (nazywane we Francji hotel particulier), z możliwością dojazdu dorożką pod same drzwi. Stąd szerokość Cours Mirabeau (42 m), która kontrastuje z wąskimi uliczkami Starego Miasta. Tuż za rezydencjami znajduje się dzielnica Mazarin, w której stoi jeszcze więcej okazałych kamienic mieszczańskich.

Pod adresem 53 Cours Mirabeau znajduje się z kolei kawiarnia Les Deux Garçons, w której częstym gościem był Paul Cezanne, ale bywali także m.in. Zola, Picasso, Piaf i Camus. Kawiarnia niestety spaliła się w listopadzie 2019 r. Tuż obok budynku znajduje się wąska uliczka prowadząca do centrum Starego Miasta. Można je zwiedzać bez planu, wystarczy iść przed siebie i podziwiać widoki. Z pewnością dotrzemy w ten sposób na plac z zabytkowym ratuszem i wieżą z zegarem astronomicznym z XVII w. (Place de l’Hôtel de Ville). Za ratuszem znajduje się z kolei Place des Cardeurs pełen restauracji.

Katedra Saint-Saveur

Najważniejszym chyba zabytkiem Starego Miasta w Aix jest katedra Saint-Saveur. Stoi ona na Place des Martyrs de la Résistance w miejscu wcześniejszej świątyni. Katedrę budowano od XII do XVI w., dlatego jest ona mieszanką różnych styli architektonicznych (przede wszystkim barokowego, gotyckiego i romańskiego).

Wewnątrz warto zobaczyć m.in. baptysterium z VI w., krużganki przylegającego do katedry klasztoru oraz tryptyk Ołtarz krzewu gorejącego z XV w., autorstwa Nicolasa Fromenta. Niestety tryptyk nie zawsze jest wystawiany publicznie.

Atelier Cezanne

Najsłynniejszym bez wątpienia mieszkańcem Aix był Paul Cezanne (1839-1906). Ten światowej sławy artysta urodził w mieście pod adresem 28 Rue de l’Opéra, a zmarł w domu, który zamieszkiwał pod koniec życia (23 rue Boulegon).

Pracownia artysty znajduje się niedaleko centrum (9 Avenue Paul Cézanne), zaledwie kilka minut pieszo od katedry. W sezonie letnim może być wymagana wcześniejsza rezerwacja zwiedzania, wstęp płatny. Dodatkowe informacje na stronie cezanne-en-provence.com.

Muzeum Graneta

We wspomnianej już wcześniej dzielnicy Mazarin warto odwiedzić Muzeum Graneta (Musée Granet, Place Saint-Jean de Malte). Znajduje się ono w budynku będącym dawniej klasztorem Kawalerów Maltańskich i prezentuje przede wszystkim malarstwo oraz rzeźbę. Można tam podziwiać m.in. dzieła malarzy francuskich, nordyckich i włoskich z okresu XIV – XVIII w., a także dzieła Cezanne’a.

Muzeum Graneta

Muzeum Graneta

Wstęp płatny. Dodatkowe informacje na stronie museegranet-aixenprovence.fr.

Fundacja Vasarelyego

To galeria sztuki, która znajduje się poza centrum miasta, tuż obok skrzyżowania autostrad A51 z A8 (1 Avenue Marcel Pagnol). Co oczywiste, jest to miejsce przede wszystkim dla miłośników sztuki.

Obiekt zbudowano w 1975 r. zgodnie z koncepcją Victora Vasarelyego (1908-1997), a wewnątrz można podziwiać dzieła tego artysty węgierskiego pochodzenia. Był on jednym z najważniejszych przedstawicieli abstrakcji geometrycznej i dzieła tego właśnie kierunku można oglądać w Aix.

Gdzie spać w Aix-en-Provence? Polecane noclegi

Aix to miasto chętnie odwiedzane przez turystów, dlatego baza noclegowa jest tam rozbudowana. Oto kilka polecanych miejsc noclegowych w różnych cenach:

Gdzie zjeść w Aix-en-Provence?

Najlepsze restauracje w Aix są nieco ukryte w wąskich uliczkach i zaułkach Starego Miasta. Warto ich wyglądać podczas spaceru i przede wszystkim pamiętać o porach jedzenia. W południe jadamy między 12, a 14 / 14:30, a wieczorem od 18 lub nawet 19:30.

Ogromny wybór restauracji znajdziemy na wspomnianym już Place des Cardeurs. Lokale nastawione przede wszystkim na obsługę turystów znajdują się w pobliżu fontanny La Rotonde i Cours Mirabeau.

Będąc w Aix trzeba koniecznie spróbować prowansalskiego ciasteczka o nazwie Calissons. Przypomina ono niewielki żółty romb lub łezkę oblaną białym lukrem i jest do dziś wytwarzane zgodnie z recepturą sprzed wieków. Podobno stworzył je cukiernik na ślub króla Rene z Jeanne de Laval w 1454 r.

Calissons powstają z masy migdałowej i kandyzowanego melona, a najbardziej znanym producentem jest firma Le Roy René produkująca te smakołyki od 1920 r. Można je także kupić w prawie każdej boulangerie (piekarnia) w mieście. Aktualnie dostępne są one w wielu smakach i kolorach.

Informacje praktyczne – jak zwiedzać?

Aix zwiedza się pieszo. Nie ma potrzeby korzystać z samochodu lub transportu miejskiego (poza chęcią dotarcia do Fundacji Vasarelyego). Auto można zaparkować na jednym z wielu płatnych parkingów w centrum.

Najtańsze parkingi zlokalizowane są nieco dalej od atrakcji, ale do centrum można dotrzeć darmowymi autobusami wahadłowymi (przejazd w cenie biletu parkingowego). Adresy takich parkingów znajdują się na stronie aixenprovence.fr.

Zwiedzanie najlepiej rozpocząć przy fontannie La Rotonde, następnie dojść do końca Cours Mirabeau i przy pomniku króla Rene skręcić w prawo w dzielnicę Mazarin. Po spacerze w tym obszarze przechodzimy na drugą stronę Cours Mirabeau i zwiedzamy zabytkowe Stare Miasto kończąc na północy w Atelier Cezanne.

Atrakcje w okolicy Aix

Aix-en-Provence warto potraktować jako bazę wypadową do zwiedzania okolicy. Wiemy już, że samo miasteczko oferuje mnóstwo atrakcji, a oferta noclegowa i restauracyjna są obszerne. W okolicy jest także wiele ciekawych miejsc, które polecam odwiedzić.

Aix-en-Provence

Aix-en-Provence

Oto niektóre z nich:

  • Lourmarin, miasteczko Alberta Camus (na północ),
  • Salon-de-Provence, miasteczko Nostradamusa (na zachód),
  • Marsylia (na południe),
  • Góra św. Wiktorii, którą tak chętnie malował Cezanne (na wschód).

Jeśli masz pytania dotyczące tego miasta, zapraszam do komentowania poniżej.