Tulon i okolice

Tulon i jego okolice nie są popularnym wśród polskich turystów rejonem Prowansji. Nie oznacza to, że nie ma tu atrakcji. Znajdziesz tu przyjemne plaże, miejsca do spacerowania oraz smaczne jedzenie.

Poniżej opisałem miasteczka, które warto odwiedzić w okolicy Tulonu. Poza Tulonem umieściłem je w kolejności od zachodu na wschód. Ponieważ większość leży blisko linii brzegowej, na końcu znajduje się Saint-Maximin leżące w głębi lądu, tuż przy autostradzie A8.

Wszystkie te miejsca i wiele więcej atrakcji znajdziesz w moim przewodniku: Przewodnik po Prowansji, który jest dostępny w wersji drukowanej oraz jako ebook PDF. Warto go mieć podczas zwiedzania Prowansji!

Tulon

Tulon to największe miasto regionu (ok. 180 tys mieszkańców). Ma bogatą historię, której korzenie sięgają starożytności. W antyku miasto znane jako Telo Martius było istotnym portem handlowym. W średniowieczu stało się strategicznym fortem, broniącym wybrzeża przed najazdami Saracenów. W XVII wieku pod rządami kardynała Richelieu, Tulon przeszedł rozbudowę i umocnienia, stając się jednym z kluczowych portów w czasach Ludwika XIV. 27 listopada 1942 r. francuscy marynarze zniszczyli część własnych okrętów wojennych w obawie przed ich przejęciem przez wojska niemieckie.

Plaża w Tulonie

Centrum miasta przecina autostrada A50 oraz linia kolejowa z Nicei do Marsylii (pociągi regionalne oraz TGV). Tulon to przede wszystkim główny francuski port wojenny. Z pewnością nie jest to najpopularniejsze miasto w Prowansji, ale można tu miło spędzić dzień.

Wśród atrakcji należy wymienić spacer uliczkami starego centrum między portem, a dworcem kolejowym. Stoi tam np. okazały budynek opery z drugiej połowy XIX w. (Opéra de Toulon, Bd de Strasbourg) oraz Narodowe Muzeum Morskie, w którym znajdują się m.in. piękne makiety statków (Musée National de la Marine, Place Monsenergue, Quai de Norfolk, wstęp płatny, www.musee-marine.fr). Nie można też przegapić pięknej fontanny z alegorycznymi postaciami przedstawiającymi Francję, sprawiedliwość i siłę (Fontaine de la Fédération, Pl. de la Liberté).

Opera w Tulonie

Warto również udać się w rejs po porcie. Za ok 16 euro można wsiąść na statek wycieczkowy (Port de Toulon, Quai de la Sinse), który w ciągu godziny opływa cała zatokę, w tym podpływa do strefy militarnej. Jeśli akurat stacjonuje na miejscu, trakcie rejsu można zobaczyć dumę Francji, lotniskowiec Charles de Gaulle o napędzie atomowym. Dodatkowe informacje: lesbateliersdelarade.com.

Kolejna atrakcja Tulonu znajduje się w północnej części miasta. To kolejka linowa Téléphérique De Toulon na wzgórze Mont Faron, z którego roztacza się rewelacyjny widok. Wzgórze ma 584 m wysokości n.p.m. Na jego szczycie znajduje się m.in. restauracja widokowa, obszerny zalesiony teren, zoo miejskie (wstęp ok. 9,5 euro dorośli, 5 euro dzieci, zoo-toulon.fr) i fortyfikacje obronne, a także miejsce pamięci desantu aliantów w 1944 r. (8458 Rte du Faron, wstęp płatny, dodatkowe informacje: www.memorialdumontfaron.fr).

Tulon

Dolna stacja kolejki znajduje się przy 2 Bd Amiral Vence. Spacer z dworca kolejowego do tego miejsca zajmie ponad 20 min, to ok. 1,5 km, ponad 80 m pod górę. Można tam dojechać autobusem miejskim nr 40 z okolic dworca, a nawet plaży (bilet ok. 1,40 euro do kupienia u kierowcy, strona przewoźnika: www.reseaumistral.com). Wjazd na szczyt trwa 5 min, a bilet w obie strony kosztuje ok. 8,50 euro, do kupienia w kasie na dolnej stacji. Są też bilety zniżkowe. Szczegółowe informacje o kolejce znajdziesz na stronie telepherique-faron.fr. W pobliżu stacji kolejki nie ma żadnego obszernego parkingu samochodowego. W przypadku silnych wiatrów i/lub suszy kolejka i wzgórze mogą być nieczynne. Informacje są publikowane na stronie kolejki.

Dzień zwiedzania można zakończyć na obszernej piaszczystej plaży (plages du Mourillon) leżącej niedaleko centrum miasta. Kursują tam autobusy 3 i 23 (z dworca kolejowego), a spacer z okolic portu zajmie ok. 20 min (to ok. 1,5 km). Przy plaży jest ogromny parking dla samochodów (ulica Littoral Frédéric Mistral).

Kolejka linowa w Tulonie

Polecane parkingi w mieście: Parking des Lices (161 Bd Maréchal Joffre), parking przy Rue Commandant Infernet.

Tu warto zjeść: La Feuille de Chou (15 Rue de la Glacière), Au Petit Marché (20 Rue Paul Lendrin), Les Tables de la Fontaine (Pl. Gustave Lambert), L’Ostrea La Criée (Quai des Sous/mariniers, wyśmienite miejsce na ryby i owoce morza oraz zupę rybną).

Biuro informacji turystycznej: 12 Pl. Louis Blanc.

Saint-Cyr-sur-Mer

Dzień targowy: niedziela

Granicę między La Ciotat, a Saint-Cyr-sur-Mer stanowi granica departamentów Delta Rodanu (Bouches-du-Rhône) oraz Var. Linia brzegowa w stronę Tulonu i Hyères jest bardzo zróżnicowana. To skaliste wybrzeże pełne dzikich kamienistych plaż i oficjalnych piaszczystych. Mnóstwo tu portów jachtowych, uroczych zatoczek i nadmorskich tras spacerowych z pięknymi widokami (Chemin du Littoral).

Okolice Saint-Cyr-sur-Mer

Saint-Cyr to letni kurort wypoczynkowy. W trakcie pobytu warto wybrać się na spacer w okolice portu La Madrague i dalej w kierunku La Pointe Grenier, nadmorską trasą po skałach. Jest tu również sporo winnic produkujących świetne wino apelacji Bandol (zob. dalej).

La Cadière-d’Azur i Le Castellet

Dzień targowy: czwartek w La Cadière-d’Azur, sobota w Le Castellet

La Cadière-d’Azur i Le Castellet to dwa średniowieczne miasteczka leżące na północ od Saint-Cyr. Każde z nich zajmuje zbocze i szczyt osobnego wzniesienia, a pomiędzy nimi biegnie autostrada A50 z Tulonu do Marsylii. Wysokie położenie obu miasteczek sprawia, że w trakcie spacerów można podziwiać wspaniałe widoki na okolicę. Na pierwszym planie zobaczymy jednak przede wszystkim stare kamienne domy, kolorowe kamienice, wąskie uliczki i mnóstwo zieleni. Dodając do tego butiki lokalnych artystów i kawiarenki, w których przesiadują mieszkańcy otrzymamy miejsca idealne na spędzenie leniwego czasu w okolicy. Skoro o artystach mowa, trzeba dodać, że w Le Castellet powstały sceny do filmu Marcela Pagnola „Żona piekarza” (1938 r.).

Na terenie gminy Castellet znajduje się lotnisko i tor F1 (Circuit Paul Ricard). Gdybym musiał wybierać, pojechałbym na spacer do Le Castellet.

Bandol i wyspa Bendor

Dzień targowy: wtorek

Bandol nie jest szczególnie uroczym miasteczkiem, ale ze względu na położenie, było znanym nadmorskim ośrodkiem wypoczynkowym długo przed szałem na Saint-Tropez. Piaszczyste plaże ukryte w skalistych zatoczkach przyciągały i przyciągają co roku turystów znających walory tej okolicy. Najcześciej są to Francuzi, bo turyści z całego świata odwiedzają Bandol w innym celu, enoturystycznym.

Bandol

Bandol to nie tylko nazwa miasteczka, ale też apelacji winiarskiej. Powstają tu jedne z najlepszych win we Francji, przede wszystkim czerwone. Winnice rozsiane są na wyżynach nad miasteczkiem, a winogrona dojrzewają tu na słonecznych stokach, do których dociera śródziemnomorska bryza. Do wielu winnic prowadzą wąskie drogi, trunki najlepiej degustować w enotekach: w centrum przy Place Lucien Artaud (Oenothèque de Bandol) oraz tuż obok miasteczka Le Castellet przy 238 Chem. de la Ferrage (Maison des Vins de Bandol).

W centrum Bandol jest długa promenada i spora marina. Miasteczko spodoba się fanom sportów wodnych, nadmorskich wędrówek i dzikich zatoczek. W centrum jest również kasyno.

Bandol

Tuż przy brzegu Bandol znajduje się niewielka wyspa Bendor (Île de Bendor), prywatna posiadłość rodziny Ricard z Marsylii. Wyspy Bandor i archipelach wysp Embiez zakupił w latach 50-tych Paul Ricard, który dorobił się majątku produkując mocny alkohol o nazwie Pastis. Na wyspach zbudował luksusowe ośrodki wypoczynkowe. Dodatkowe informacje: www.lesilespaulricard.com. Warto dodać, że Bendor jest zamknięta od 2021 r. w celu renowacji. Przyjęcie gości po przerwie planowane jest na rok 2026.

Sanary-sur-Mer

Dzień targowy: środa

Sanary-sur-Mer

Sanary-sur-Mer to nadmorskie miasteczko z uroczym portem w centrum. Łódki rybaków, kolorowe kamienice i palmy tworzą tło sprzyjające wypoczynkowi. Warto udać się na spacer pod górę ścieżką La Montée des Oratoires (zachodnia strona portu) do XVI-wiecznej kaplicy Chapelle Notre-Dame de la Pitié (Chem. de la Colline). Z góry jest ładny widok na port i okolicę. Pomiędzy Bandol, a Sanary jest wiele dzikich plaż, niektóre ukryte między skałami. To najpopularniejszych należy Portissol z ekspozycją na zachód.

Six-Fours-les-Plages i wyspy Embiez

Dzień targowy: sobota

Six-Fours-les-Plages sąsiaduje z Sanary, a do terenu gminy należą także wspomniane wcześniej wyspy Embiez. Okolica jest doskonała do uprawiania sportów wodnych, plażowania i wędrowania. Kiedy wieje Mistral, w zatoce Sanary pojawia się mnóstwo surferów i miłośników innych sportów na falach. Szczególnie warto dotrzeć do portu rybackiego Brusc (Port du Brusc) w południowo – zachodniej części Six-Fours. To wspaniałe miejsce na rodzinne spacery i obiad w jednej z restauracji lub piknik.

Okolice Six-Fours-les-Plages

Tuż obok znajduje się archipelag wysp Embiez: Embiez, Grand Rouveau, Petit Rouveau, Grand Gaou i Petit Gaou oraz wiele mniejszych skalistych. Najprościej można dostać się na dwie ostatnie, bo Petit Gaou jest połączona mostem ze stałym lądem, a Grand Gaou jest połączona mostem z Petit Gaou. Wybrzeże od strony północnej jest tam łagodne i plażowe – dawniej były tu saliny i produkowano sól, za to od strony południowej jest skaliste. Dowodem często wiejących tu silnych wiatrów są na stałe wygięte drzewa na wyspie Gaou.

Adres polecanego parkingu w pobliżu wysp: 657 Cor des Îles, 83140 Six-Fours-les-Plages. Wcześniej można też zaparkować w porcie Brusc (Parking Quai Saint-Pierre, 321 Quai Saint-Pierre). Na wyspę Embiez można dopłynąć promem (lesilespaulricard.com).

La Seyne-sur-Mer

Dni targowe: wtorek – niedziela

La Seyne-sur-Mer zajmuję wschodnią część czegoś w rodzaju półwyspu, którego zachodnią część zajmuje Six-Fours. Południowy brzeg tego obszaru stanowi masyw wzgórz Cap Sicié długi na 7 km z maksymalną wysokością 352 m n.p.m. Znajduje się tam droga D2816 (Rte Forestière Cor Varoise), z której można podziwiać ładne widoki na okolicę (w czasie suszy i ryzyka pożarowego może być zamknięta).

Widok z Cap Sicié

La Seyne leży w zasadzie w tulońskim porcie i dawniej żyło przede wszystkim z branży morskiej. Dziś jest to całkiem przyjemne miasteczko z uliczkami pełnymi sklepów i restauracji oraz długą nadmorską trasą spacerową. Najlepsze widoki na port w Tulonie są z okolicy XVII-wiecznego fortu Balaguier (obecnie muzeum marynarki, 924 Cor Bonaparte).

Wybrzeże oferuje wiele różnych plaż, w tym dla naturystów na południowym wschodzie (Plage Naturiste du Saint-Selon). Duże kąpielisko jest dostępne w łączniku z półwyspem Cap Cépet. To plaża Sablettes (Plage des Sablettes), która powstała kiedy owy łącznik zbudowano. Cap Cépet był dawniej wyspą.

Saint-Mandrier-sur-Mer

Dzień targowy: sobota

Saint-Mandrier-sur-Mer

Saint-Mandrier-sur-Mer znajduje się na wspomnianym półwyspie Cap Cépet. To przede wszystkim teren wojskowy, ale w centrum półwyspu znajduje się niewielkie miasteczko z portem jachtowym. Na półwyspie jest wiele tras spacerowych, punktów widokowych i plaż ukrytych między skałami. Najlepiej odwiedzić biuro informacji turystycznej w porcie (Pl. des Résistants).

Saint-Maximin-la-Sainte-Baume

Dzień targowy: środa

Saint-Maximin (wł. Saint-Maximin-la-Sainte-Baume) to miasteczko leżące tuż obok autostrady A8. Turyści i pielgrzymi z całego świata przybywają tu zobaczyć relikwie św. Marii Magdaleny, a konkretnie jej czaszkę w złotym relikwiarzu. Znajduje się ona w krypcie okazałej bazyliki zbudowanej w miejscu spoczynku świętej (Basilique Sainte-Marie-Madeleine, 10 Pl. de l’hôtel de ville). Bazylikę budowano od XIII do XVI wieku i nigdy nie ukończono z powodu epidemii dżumy. Wejście do świątyni i krypty jest darmowe.

Saint-Maximin

Zgodnie z przekazami religijnymi i miejscowymi legendami, po ukrzyżowaniu Jezusa Maria Magdalena wraz z niektórymi jego uczniami udała się na Prowansję szerzyć wiarę. Oddała się jednak kontemplacji w grocie Sainte Baume położonej ok. 20 km od Saint Maximin, a kiedy jej życie dobiegało kresu, wróciła do miasta. Tam przyjęła komunię z rąk Maximina, od którego nazwano miejscowość.

Sarkofag świętej oraz 3 inne zostały zakopane w I w.n.e., aby uchronić je przed profanacją najeźdźców, m.in. Saracenów. Dopiero w XIII w. odszukano je i wydobyto na polecenie Karola, ówczesnego hrabiego Prowansji. On także zlecił budowę bazyliki w Saint Maximin.

Grota św. Marii Magdaleny w Prowansji

Wraz z bazyliką powstał klasztor, w którym przez 700 lat mieszkali Dominikanie. Obecnie w obiekcie jest hotel z ogrodem i restauracją w środku. Można tam wejść przez biuro informacji turystycznej, które znajduje się tuż za budynkiem merostwa. Ten z kolei stoi zaraz obok bazyliki.

Grota św. Marii Magdaleny

Droga do groty jest oznaczona, ale w odnalezieniu tego miejsca pomogą współrzędne: 43.335435837593494, 5.765507800955987 lub ten link. Samochód zostawiamy na darmowym parkingu, a potem ruszamy na spacer wśród drzew, wciąż pod górę. To ok. 45 min spaceru w lesie, który kończy się podejściem schodami (ok. 1,7 km, 200 m przewyższenia od parkingu). Wędrówka nie jest szczególnie trudna, ale w czasie letnich upałów może być męcząca. Nie polecam spaceru z dziećmi w wózkach.

Widok z terenu groty św. Marii Magdaleny

Grota Marii Magdaleny znajduje się na terenie zamkniętym bramą. Wewnątrz groty jest kaplica, a godziny otwarcia to 8:30 – 17 zimą oraz 7:30 – 18:30 latem. Szczegółowe informacje dostępne są na stronie sanktuarium: saintebaume.org.

Warto dodać, że tuż obok parkingu znajduje się schronisko, a w zasadzie hotel Hostellerie de la Sainte Baume. Zostało ono założone w 1941 r. jako szkoła hotelowa będąca schronieniem dla ofiar nazistowskiego prześladowania, m.in. dla katolików z Polski. Cały ten obszar stanowi teren parku naturalnego Sainte-Baume, który ma za zadanie chronić walory przyrodniczo – kulturowe regionu. Dodatkowe informacje: www.pnr-saintebaume.fr.

Grota św. Marii Magdaleny

Grota znajduje się w masywie La Sainte-Baume (Massif de la Sainte-Baume), który ciągnie się przez 35 km, a w najwyższym punkcie ma 1148 m. Masyw wznosi się nad polami i starym prowansalskim lasem i tworzy ogromny mur widoczny z oddali.

Na zwiedzanie koniecznie zabierz mój przewodnik po Prowansji!