Arles

Arles, nazywane także prowansalskim lub małym Rzymem, to miasto pełne atrakcji. Można je zwiedzić spacerując np. szlakiem Vincenta van Gogha lub podziwiając antyczne budowle wciąż stojące w mieście i wpisane na listę UNESCO.

Arles (ok. 54 tys. mieszkańców) łączy klimat prowansalskiego miasteczka z bogatą przeszłością. To stare miasto znajduje się tuż przy Rodanie, pomiędzy Awinionem, a piaszczystymi plażami regionu Camargue. Dawniej było ważnym rzymskim ośrodkiem w Prowansji, a także centrum religijnym. Dzisiaj jest niestety zaniedbane i pełne kamienic wymagających pilnego remontu, ale wciąż fascynujące i na swój sposób piękne.

Arles warto zwiedzać z moim przewodnikiem po Prowansji. Umieściłem w nim nagranie spaceru w centrum miasteczka. Wystarczy założyć słuchawki i dać się prowadzić.

Z miastem związane są takie historyczne postacie, jak Juliusz Cezar, poeta Fryderyk Mistral oraz artyści: Jacques Réattu i Vincent Van Gogh. Ten ostatni właśnie w czasie pobytu w Arles stworzył swoje najważniejsze dzieła i… obciął sobie ucho.

Krótka historia Arles

Na mapie Europy Arles istniało już wiele wieków przed Chrystusem. Grecy dotarli i tutaj po założeniu Marsylii w IV w. p.n.e., ale miasto z czasem przejęli Rzymianie. W I w. p.n.e. znaczenie Arles wzrosło po tym, jak jego przywódcy wsparli Juliusza Cezara w walce z Pompejuszem, którego wsparła Marsylia. W podziękowaniu Cezar ustanowił w Arles kolonię dla swoich żołnierzy, a miasto zaczęło się intensywnie rozwijać stając się stolicą rzymskiej prowincji Gallia Narbonensis. Miasto było także ważnym portem na Morzu Śródziemnym. W kolejnych wiekach przeżywało okresy rozkwitu, także za sprawą szlaku pielgrzymkowego do Composteli, który go nie omijał.

Kawiarnia w centrum Arles, którą namalował Van Gogh

Vincent Van Gogh w Arles: Do Arles dotarł w lutym 1888 r., a wyjechał w maju rok później. Okres ten należy do najpłodniejszych w życiu artysty. To właśnie wtedy stworzył ok. 300 dzieł, w tym te najsłynniejsze, jak chociażby Słoneczniki, Żółty Dom i Taras kawiarni w nocy. Van Gogh zamieszkał najpierw w tzw. Żółtym Domu pod adresem Place Lamartine 2 (został zniszczony w czasie II w.ś.), a każdy jego spacer uliczkami miasta stresował mieszkańców. Artysta uważany był za dziwaka. Chcąc odwiedzić miejsca uwiecznione na obrazach van Gogha nie można pominąć chociażby: żółtej kawiarni na Placu Forum (Le Café Van Gogh), widoku na Rodan przed budynkiem dworca kolejowego SNCF, cmentarza Alyscamps, ogrodu w dawnym szpitalu Hôtel-Dieu (Espace Van Gogh, Pl. Félix Rey, wejście do ogrodu jest darmowe) oraz mostu Langlois (3 km poza centrum, rue Gaspard Monge ). Niestety w mieście nie ma na stałe ani jednego dzieła van Gogha. Można jednak zobaczyć jego list do Paula Gauguina z 1889. Jest on eksponowany w muzeum Réattu.

Atrakcje Arles – co zobaczyć?

W Arles jest mnóstwo atrakcji, w tym 8 obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Można je zwiedzić w trakcie spaceru trwającego połowę dnia.

Arena rzymska z I w.n.e (1 Rdpt des Arènes)

Dawniej mogła pomieścić nawet 21 tys. widzów, a teraz „zaledwie” 12500. Walki gladiatorów zastąpiono korridą, głównie w jej prowansalskiej wersji czyli walce z bykiem o kokardę (La course camarguaise). Co ciekawe, w Średniowieczu na murach i we wnętrzu areny zbudowano 200 domów tworząc w ten sposób całkiem spore ufortyfikowane osiedle. Po przywróceniu areny do bardziej pierwotnego stanu w XIX w. zachowały się 3 wieże obronne. Dodatkowe informacje: www.arenes-arles.com.

Fragment antycznej areny w Arles

Teatr antyczny

Zbudowany 100 lat przed areną stoi tuż obok niej (1 Rue du Cloître). Do naszych czasów niestety nie zachowało się zbyt wiele (przed wiekami był wykorzystywany jako budulec do miejskich domów), a jak okazały był to obiekt można zobaczyć w Muzeum Archeologicznym w Arles, gdzie znajduje się makieta antycznego miasta. Ruiny teatru zostały jednak zaadaptowane na potrzeby organizacji spektakli i koncertów, obiekt jest więc czynny i używany. Dawniej mieścił nawet 10 tys. widzów, a dzisiaj 3 tys.

Katedra św. Trofima (Église Saint-Trophime) i krużganki (Pl. de la République)

Świątynia pochodzi z XII w., a w jej wnętrzu znajduje się relikwia św. Jana Pawła II. To kropla krwi przekazana przez kardynała Dziwisza. Do wnętrza kościoła prowadzi niezwykle zdobny portal przedstawiający sąd ostateczny. Wstęp do świątyni jest darmowy. Płatne jest zwiedzanie przylegających do niej krużganków romańsko – gotyckich, których początki sięgają XII w.

Katedra św. Trofima

Cmentarz Alyscamps (Pola Elizejskie, Av. des Alyscamps)

Ta antyczna i średniowieczna nekropolia była dawniej jednym z najważniejszych cmentarzy w Europie. Miało tu spoczywać ciało św. Trofima, pierwszego biskupa Arles, a także rycerza Rolanda z Pieśni o Rolandzie.  Nic więcej dziwnego, że zamożni chcieli spoczywać właśnie tutaj. Ich ciała spławiane Rodanem z monetami w ustach były wyławiane w Arles i grzebane właśnie na Alyscamps. Po zabraniu zwłok św. Trofima znaczenie cmentarza zmalało. Dzisiaj jest parkiem z ruinami romańskiego kościoła, pustymi kaplicami i pozostałościami sarkofagów uratowanych przed rozdaniem jako prezenty bogaczom i władcom przed wiekami. Warto dodać, że na swoich obrazach cmentarz uwiecznił van Gogh, pojawia się także w Boskiej Komedii Dantego.

Cmentarz Alyscamps

Kryptoportyki i pozostałości antycznego forum (4 Plan de la Cour)

Znajdują się w podziemiach ratusza, tuż obok katedry św. Trofima. Nie jest to szczególnie interesująca atrakcja, bo są to puste tunele, a wewnątrz panuje duża wilgotność powietrza.

Termy Konstantyna (Rue du Grand Prieuré)

Niestety niewiele zachowało się publicznych łaźni zbudowanych w IV w.n.e. Ruiny są jednak jednym z elementów antycznej trasy spacerowej po Arles.

Antyczne i średniowieczne mury

Okalały miasto już w czasach rzymskich. Ich pozostałości wciąż można podziwiać spacerując dookoła centrum Arles.

Wstęp do większości miejskich muzeów i atrakcji jest płatny. Planując zwiedzanie warto zaopatrzyć się w kartę turystyczną, która w ramach jednej opłaty pozwala dużo oszczędzić. Szczegóły dostępne są w kasach biletowych poszczególnych atrakcji, na stronie www.arlestourisme.com oraz w biurze informacji turystycznej (9 Bd des Lices).

Warto również odwiedzić wspomniane Muzeum Archeologiczne (Presqu’île du Cirque Romain, www.arlesantique.fr), w którym znajdują się ciekawe makiety antycznego Arles, sarkofagi uratowane z Alyscamps oraz m.in. wydobyta z Rodanu antyczna łódź handlowa. Interesujące są także muzea: Réattu (10 Rue du Grand Prieuré, muzeum znajduje się w budynku należącym dawniej do Templariuszy), m.in. z obrazami lokalnych artystów i Arlaten (29 Rue de la République) – muzeum etnograficzne założone przez noblistę i poetę Fryderyka Mistrala (bardzo polecam!) oraz Fundacja van Gogh (35 Rue du Dr Fanton). W tej ostatniej wystawiani są zwykle artyści czerpiący z Van Gogha, ale można czasami trafić na jakieś dzieło mistrza w ramach wystawy czasowej. Nie można tu jednak oczekiwać dużego zbioru dzieł Van Gogha, co często rozczarowuje odwiedzających.

Krużganki przylegające do katedry w Arles

Nie można też pominąć najnowszej placówki kulturalnej w mieście o nazwie Luma (35 Av. Victor Hugo). Znajduje się ona w ciekawym budynku stojącym nieopodal centrum miasta i widocznym z oddali. Za projekt osobliwej wieży odpowiada Frank Gehry, który stworzył tak znane obiekty, jak muzeum Guggenheima w Bilbao, salę koncertową Walta Disneya w Los Angeles czy budynek Fundacji Louisa Vuittona w Paryżu. Wstęp jest darmowy, a z dachu można podziwiać panoramę całej okolicy.

Wszystkie wymienione atrakcje są dostępne pieszo. Przed zwiedzaniem warto udać się do biura informacji turystycznej po dodatkowe informacje, mapy i kalendarz bieżących wydarzeń.

Gdzie zjeść w Arles?

Oto kilka smacznych adresów, pod którymi kryją się polecane restauracje w Arles:

• Restaurant Pizzeria La Mamma (20 Rue de l’Amphithéâtre). Rodzinne miejsce z pizzą i innymi daniami. Zadowoli wszystkich członków rodziny.
• Restaurant Le Waux-Hall (8 Bd des Lices). Popularne wśród turystów brasserie serwujące dania bez zarzutu.
• Le Galoubet (18 Rue du Dr Fanton). Kuchnia francuska w przyjemnym otoczeniu.
• Du Bar à l’Huître – Restaurant Arles (12 Pl. du Forum). Restauracja z owocami morza, w pobliżu słynnej kawiarni z obrazu Van Gogha.
• La Gueule du Loup, 39 Rue des Arènes. Niewielka restauracja zajmująca pomieszczenia w kamienicy z XVIII w. Serwuje tradycyjne francuskie i lokalne dania w nowocześniejszej formule.

Smaczne lody z lokalnych produktów można zjeść w Glaces de Provence RAVI (7 bis, 9 Rue Jean Jaurès).

Noclegi w Arles

Baza noclegowa jest bardzo rozbudowana. Dostępne są apartamenty prywatne (np. w Airbnb) oraz hotele, np. ibis Arles Palais des Congrès (Av. 1ère Div Français libre, pokoje wymagają odświeżenia, ale w ibis styles jest całkiem spory basen i dobre śniadania, obszerny darmowy parking); Atelier du Midi (1 Rue du Sauvage, w centrum); Hôtel Le Relais de Poste Arles Centre Historique (2 Rue Molière, w centrum), Hôtel La Muette (13 Rue des Suisses, w centrum).

Ogród z obrazu Van Gogha

Ceny rosną w sezonie, szczególnie w czasie tygodnia otwarcia (zwykle początek lipca) dorocznego festiwalu fotografii Rencontres d’Arles, który odbywa się w latem.

Informacje praktyczne

Na zwiedzanie Arles należy przeznaczyć minimum połowę dnia, ale warto tu spędzić nawet cały dzień albo i weekend. Miasto jest dobrą bazą noclegową do zwiedzania okolicy, szczególnie w czasie Festiwalu Teatralnego w Awinionie, kiedy ceny noclegów w dawnej stolicy papiestwa są bardzo wysokie. Oba miasta dzieli ok. 50 min jazdy samochodem, są też połączenia kolejowe, czas jazdy to niecałe 20 min).

Dookoła centrum Arles znajduje się wiele płatnych miejsc parkingowych oraz parking w budynku pod adresem 8 Rue Emile Fassin, tuż obok biura informacji turystycznej. Jest on jednak dość ciasny. Obszerny parking znajduje się przy bulwarze Georges Clemenceau, a także przy rondzie na Placu Lamartine, nieopodal dworca kolejowego. Ze wszystkich tych miejsc można bez problemu udać się na spacer po mieście.

Most Langlois z obrazów Van Gogha

Do Arles można też dojechać pociągiem z Marsylii. Czas jazdy z dworca Saint-Charles wynosi ok. jednej godziny.

Toalety miejskie znajdują się np. w pobliżu wspomnianego biura informacji turystycznej oraz w innych częściach miasta. Niektóre są płatne, warto mieć drobne monety w portfelu.

Atrakcje w okolicy

Arles może być dobrą bazą noclegową do zwiedzania okolicy. W pobliżu miasta znajduje się wiele ciekawych i pięknych miejsc oraz miasteczek. Na południe jest to rezerwat przyrody Camargue, na zachód – po drugiej stronie Rodanu, miasto Nimes, akwedukt Pont du Gard i wykute w skale opactwo Saint-Roman. Na północ w kierunku Awinionu znajdziemy z kolei miasteczko Tarascon z twierdzą warowną, a bardziej na wschód wspaniały region Alpilles z przeuroczą wioską Les Baux-de-Provence. Nie można też pominąć Saint-Rémy-de-Provence, miasta narodzin Nostradamusa oraz leżącego zaledwie kilka kilometrów od Arles ogromnego opactwa Montmajour.